W konkursie na najlepiej zagospodarowaną przestrzeń publiczną w Polsce w 2020 roku, wyróżnienia otrzymały dwie inwestycje zrealizowane w województwie pomorskim. Celem konkursu organizowanego przez Towarzystwo Urbanistów Polskich jest promocja rozwiązań tworzących nową jakość polskiej przestrzeni publicznej.

W kategorii zrewitalizowana przestrzeń publiczna w zieleni wyróżnienie otrzymał Park Miejski w Starogardzie Gdańskim. Tym samym doceniono działania miasta w zakresie modernizacji tego miejsca, w tym uporządkowanie kompozycyjne przestrzeni oraz aktywizację społeczną, kulturową i edukacyjną.

Ludzie odpoczywają w zmodernizowanym parkuZmodernizowana przestrzeń Parku Miejskiego w Starogardzie Gdańskim/fot. Miasto Starogard Gdański

Podkreślono wyeksponowanie elementów historycznego układu przestrzennego i wprowadzenie nowej ofert programowej. Przestrzeń została uzupełniona o miejsca rekreacji indywidualnej, elementy edukacyjne dla różnych grup wiekowych, nowe nasadzenia drzew, krzewów i kwiatów oraz nowe elementy małej architektury.

Plac bez fontanny i plac z fontannąBudowa fontanny/fot. Miasto Starogard Gdański

Wykonane prace wyeksponowały publiczną rolę rzeki Wierzycy oraz poprawiły jakość użytkową i estetyczną parkowej przestrzeni w centrum miasta. Park stał się centrum życia społecznego mieszkańców, proponując im miejsce do odpoczynku bogate w zieleń oraz przestrzeń o wysokiej jakości estetycznej.

Stara kładka nad rzeką i nowa kładka nad rzekąKładka przed i po modernizacji/fot. Miasto Starogard Gdański

Odnowa Parku Miejskiego jest częścią projektu realizowanego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020 „Zachowanie wartości przyrodniczych i krajobrazowych korytarza ekologicznego doliny Wierzycy przez ochronę bioróżnorodności oraz ukierunkowanie wykorzystania„. Zadanie to zostało również ujęte przez Gminę w Gminnym Programie Rewitalizacji Miasta Starogard Gdański na lata 2017-2025, jako jedno z działań uzupełniających. Więcej informacji o wyróżnieniu i zrealizowanym projekcie, znajduje się na stronie miasta.

Park nocą po modernizacjiZmodernizowana przestrzeń Parku Miejskiego w Starogardzie Gdańskim/fot. Miasto Starogard Gdański

W kategorii zrewitalizowana miejska przestrzeń publiczna wyróżnienie otrzymał Woonerf na ul. Abrahama w Gdyni. Sędziowie podkreślili pomysłowość przyjętych rozwiązań i aktywne włączenie lokalnej społeczności w proces przekształceń.
Pomimo, iż projekt nie dotyczył obszaru rewitalizacji to jest to dobry przykład działania możliwego do realizacji również w zdegradowanych częściach miast, ukierunkowanego na poprawę jakości życia, zwiększenie bezpieczeństwa, a także zwiększenie liczby kontaktów społecznych. Zamiast typowego remontu ulicy, dzięki inicjatywie lokalnych liderów społecznych udało się zrealizować pierwszy w Gdyni woonerf.

Ulica po remoncieWoonerf na ul. Abrahama w Gdyni/fot. Miasto Gdynia

Woonerf to przestrzeń publiczna, tzw. miejska strefa współdzielona, łącząca funkcje ulicy, parkingu, deptaku oraz strefy spotkań mieszkańców, ale bez wyraźnego podziału na strefę ruchu kołowego, rowerowego i pieszego. Wszyscy muszą się zgodnie dzielić miejscem. Nie ma krawężników, wydzielonej jezdni czy ścieżek rowerowych. Idea woonerfów pojawiła się w latach 70. XX wieku w Holandii i w wolnym tłumaczeniu oznacza „ulicę do mieszkania”. W Polsce częściej określa się je mianem „podwórców miejskich”.

Wcześniej zaniedbana i zdominowana przez auta ulica Abrahama dzięki przebudowie zyskała nowe oblicze. Stworzono nową, atrakcyjną przestrzeń inspirowaną gdyńskim modernizmem. Oprócz nowych drzew (gatunek robinii akacjowej), pojawiły się tam zieleńce, kwietniki i donice. Całość uzupełniają estetyczne, całkiem nowe LED-owe lampy uliczne, stojaki rowerowe, ławki z podłokietnikami, kosze na śmieci. Wyjątkowa jest też nawierzchnia ulicy, wykonana z wysokiej jakości materiałów, zróżnicowana kolorystycznie i jednolita bez krawężników.

Ulica przed remontem, w trakcie remontu, ludzie oglądający prezentację i ulica po remonciePrace nad woonerfem na ul. Abrahama/fot. Miasto Gdynia

Projekt uwzględnia zasady projektowania uniwersalnego, dotyczące rozwiązania dostępności przestrzeni dla wszystkich, niezależnie od wieku i stopnia sprawności. Zlikwidowano większość stopni, prowadzących do sklepów i punktów usługowych. Ławki są wyposażone w podłokietniki, ułatwiające wstawanie osobom starszym. Obok każdej ławki jest miejsce na wózek lub chodzik. W nawierzchni zastosowano fakturowanie ostrzegawcze i kierunkowe, a przejście dla pieszych przez ulicę Batorego zyskało oznakowanie dla osób z dysfunkcją wzroku.

Ludzie obserwujący przecięcie wstęgi na ulicy i ludzie na ulicyOficjalne otwarcie woonerfu na ul. Abrahama/ fot. Miasto Gdynia

Na przebudowie fragmentu ul. Abrahama zyskali nie tylko mieszkańcy Gdyni, ale także okoliczni przedsiębiorcy, którzy mogą liczyć na większy ruch pieszy.

Projekt zainicjowali sami mieszkańcy w Budżecie Obywatelskim, w 2016 roku poprało go blisko 1500 głosujących. Decyzję o tym jak ostatecznie miejska strefa współdzielona będzie wyglądać, konsultowano publicznie, a podpowiedziami były między innymi projekty młodych architektów, zgłaszane do konkursu na ten właśnie teren.

Więcej informacji o zrealizowanej inwestycji znajduje się na stronie miasta: Gdynia ma swój woonerf, Idzie nowe na Abrahama.