Samorząd województwa pomorskiego podjął uchwałę, w której wyraził sprzeciw wobec decyzji polskiego rządu o zawetowaniu nowego unijnego budżetu. Polskie weto to groźba utraty przez województwo pomorskie co najmniej 1 mld euro z Funduszy Europejskich na nowe inwestycje infrastrukturalne oraz projekty społeczne.

 

 

 

W sytuacji dyskusji o nowym budżecie unijnym przypominamy, w jaki sposób województwa pomorskie wykorzystało swoją dotychczasową obecność w Unii Europejskiej dla rozwoju całego regionu.

 

 

 

16 lat dynamicznego rozwoju

Członkostwo we Wspólnocie Europejskiej to dla Pomorza przede wszystkim korzyści z uczestnictwa we wspólnym rynku, który umożliwia swobodny przepływ ludzi, towarów, usług i kapitału w granicach Unii. Od momentu przystąpienia Polski do wspólnoty europejskiej ponad dwukrotnie – do niespełna 50 mld zł w skali roku – wzrosła zagraniczna sprzedaż pomorskich towarów, a wartość kapitału zagranicznego zainwestowanego w naszym regionie zwiększyła się aż o 156%. Liczba pracujących zwiększyła się o 320 tys. osób a bezrobocie spadło – z ponad 21% w 2004 r. do 4,4% w 2019 r.

Pomorskie efektywnie skorzystało z funduszy europejskich

Od 2004 roku pozyskaliśmy ponad 46 mld zł, dzięki którym zrealizowaliśmy przeszło 36 tysięcy projektów. To środki zainwestowane m.in. w nowe drogi, linie kolejowe, pociągi, nowoczesne budynki szpitali i specjalistyczny sprzęt, rewitalizacje miast, szkolenia podnoszące kwalifikacje pracowników i osób bezrobotnych oraz edukację. Również przedsiębiorcy skorzystali ze wsparcia na wzrost konkurencyjności, rozwój innowacji lub zwiększenie eksportu towarów lub usług. Szacuje się, że ze wsparcia Unii Europejskiej skorzystało ponad 33 tysiące pomorskich przedsiębiorców.

Fundusze europejskie dały możliwość realizacji w regionie ważnych inwestycji, takich jak: budowa Pomorskiej Kolei Metropolitalnej, rozbudowa Portu Lotniczego w Gdańsku, portów morskich w Gdańsku i Gdyni, realizacja pomorskiego odcinka trasy S7, utworzenie Europejskiego Centrum Solidarności, Pomorskiego Parku Naukowo-Technologicznego w Gdyni czy inkubatora STARTER w Gdańsku.

Zobacz, jakie przykładowe inwestycje w województwie pomorskim zostały sfinansowane z Funduszy Europejskich w obszarach transportu, ochrony zdrowia, kultury, edukacji i zatrudnienia:

 

Dostępny i szybki transport

Największą i niezwykle ambitną inwestycją samorządu województwa pomorskiego jest Pomorska Kolej Metropolitalna. Liczba pasażerów PKM corocznie wzrasta o 1 mln. Rok 2019 zamknął się rekordową wartością – 4,3 mln przewiezionych osób. Lawinowo rosnąca liczba podróżnych korzystających z PKM pokazuje jak bardzo potrzebna i oczekiwana była to inwestycja.

 

Pomorska Kolej Metropolitalna / Fot. Błażej Bakiewicz

 

Jeszcze większą, sięgającą 5,4 mln liczbę podróżnych, odprawiono na gdańskim lotnisku. Inwestycje zrealizowane w Porcie Lotniczym Gdańsk im. Lecha Wałęsy, w tym w szczególności budowa nowego terminala pasażerskiego, otworzyły Pomorze na świat. Dziś to 3 największe lotnisko w Polsce. Obecnie realizowane są kolejne inwestycje unijne służące rozwoju przepustowości gdańskiego lotniska.

 

Port Lotniczy w Gdańsku / Fot. Port Lotniczy w Gdańsku

 

W zakresie dróg Zarząd Województwa Pomorskiego zainwestował m.in. w przebudowy dróg, które stanowią dojazdy do węzłów autostrady A1. Wykonane zostały dojazdy do węzłów „Rusocin”, „Pelplin” i „Kopytkowo”. Obecnie realizowany jest m.in. odcinek drogi 224 od Godziszewo do węzła autostrady A1 „Stanisławie”. Drogowe inwestycje unijne połączyły także kluczowe miasta regionu oraz odciążyły ruch drogowy wewnątrz miast poprzez przebudowę układów komunikacyjnych lub budowę obwodnic. Wśród tych projektów są m.in.: przebudowy węzłów przesiadkowych w Gdyni i Tczewie, ulic Poniatowskiego, Grunwaldzkiej i Sobieskiego w Słupsku oraz Łostowickiej i Havla w Gdańsku. Przebudowane zostały także ulice w wielu mniejszych miastach.

 

Skrzyżowanie na ulicy Łostowickiej w Gdańsku. Fot. UM Gdańsk

 

Środki unijne wsparły rozwój transportu zbiorowego w miastach. Nowe autobusy zakupiono m.in. w Gdyni, Słupsku i Starogardzie Gdańskim.

 

Gdyńskie Trolejbusy. Fot. ZKM Gdynia

 

Obecnie modernizujemy 34 węzły przesiadkowe w miastach, m.in. w Gdańsku, Rumi, Tczewie, Starogardzie Gdańskim, Chojnicach i Kwidzynie, które umożliwią połączenie wewnętrznie i zewnętrznie miasta sieciami dróg, linii kolejowych, tras rowerowych, obsługą publicznego transportu autobusowego i tramwajowego.

 

Węzeł przesiadkowy w Redzie. Fot. Piotr Kropidłowski

 

Województwo pomorskie jest też liderem w rozwoju komunikacji rowerowej. W perspektywie 2007-2013 zrealizowano projekt rowerowy na obszarze Trójmiasta, w ramach którego powstały ponad 42 km tras rowerowych. W perspektywie 2014-2020 samorząd województwa wraz z gminnymi partnerami buduje ponad 660 km szlaków rowerowych wzdłuż Wisły oraz wzdłuż brzegu Bałtyku.

 

Ścieżki rowerowe w Gdyni na trasie R-10. Fot. UM Gdynia
 

W ramach projektów z zakresu infrastruktury kolejowej wsparte zostały połączenia, które są istotne z punktu widzenia przewozów pasażerskich i towarowych, m.in. zmodernizowano tzw. helski korytarz kolejowy na trasie Reda – Hel oraz Kościerzyna – Gdynia. Obecnie remontujemy kolejne 3 trasy kolejowe, w tym linię Szybkiej Kolei Miejskiej z Gdańska Śródmieścia do Rumi.  Samorząd Województwa Pomorskiego zakupił 10 nowoczesnych pociągów IMPULS na linii Gdynia – Słupsk i Gdynia – Elbląg.

 

Nowoczesne pociągi IMPULS/ Fot. Aleksander Olszak

Infrastruktura i sprzęt dla szpitali

Fundusze unijne zmieniły także pomorską służbę zdrowia. Budowane są nowe obiekty szpitali i remontowane istniejące budynki. Finansujemy zakup specjalistycznego sprzętu oraz cyfryzację usług medycznych. Rozpoczęto realizację wielu programów profilaktycznych, tak by mieszkańcy Pomorza mogli skuteczniej walczyć z chorobami cywilizacyjnymi.

Unijne inwestycje to specjalistyczny sprzęt (m. in. tomografy komputerowe i rezonanse magnetyczne), oraz remonty w takich podmiotach leczniczych jak: Wojewódzkie Centrum Onkologii, Gdyńskie Centrum Onkologii, szpital Morski i szpital św. Wincentego a Paulo w Gdyni, szpital św. Wojciecha w Gdańsku, szpital im. J.K. Łukowicza w Chojnicach czy szpital specjalistyczny w Słupsku. To inwestycje kluczowe dla efektywnej i skutecznej opieki i leczenia osób zmagającymi się z chorobami cywilizacyjnymi, takimi jak nowotwory, cukrzyca czy choroby układu sercowo-naczyniowego.

 

Nowoczesny angiograf zakupiony dla Szpitala im. Wincentego a Paolo w Gdyni. Fot. Marcin Twardokus/UMWP

 

Wsparcie uzyskały też liczne szpitalne oddziały ratunkowe, zakupione zostały ambulanse i specjalistyczny sprzęt.

 

Sprzęt ratowniczy dla jednostek WOPR w Sopocie. Fot. Archiwum UMWP

 

Nowa oferta kulturalna dzięki obecności w UE

Na obecności w Unii Europejskiej skorzystała także oferta kulturalna województwa pomorskiego.

Pierwszym ważnym projektem w tym obszarze była adaptacja dawnego budynku elektrociepłowni z 1897 r. na siedzibę Polskiej Filharmonii Bałtyckiej w Gdańsku. Dziś jest to wizytówka promująca miasto i największa instytucja życia muzycznego w północnej Polsce, którą odwiedzają nie tylko mieszkańcy regionu, ale również turyści z całego świata.

 

Polska Filharmonia Bałtycka w Gdańsku. Fot. Paweł Klein
 

Dzięki środkom unijnym powstało Europejskie Centrum Solidarności, które odwiedziło już ponad 4,3 mln osób. Muzeum jest marką coraz lepiej rozpoznawalną w Europie i na świecie. W 2017 roku ECS otrzymało prestiżową NAGRODĘ MUZEALNĄ RADY EUROPY. W opinii jurorów ECS to „fascynujący przykład instytucji kultury działającej na rzecz promocji wolności i solidarności”.

 

Europejskie Centrum Solidarności. Fot. Dawid Linkowski

 

Fundusze europejskie wsparły także powstanie takich instytucji kultury jak Teatr Szekspirowski – który rokrocznie organizuje znany Festiwal szekspirowski, Centrum św. Jana – centrum kultury zorganizowane w odbudowanym z powojennych zgliszcz kościele św. Jana w Gdańsku. Po adaptacji budynek jest znakomitym miejscem organizacji koncertów, spektakli czy wystaw w samym sercu Głównego Miasta w Gdańsku.

 

Centrum św. Jana w Gdańsku / Fot. Iwona Berent

 

Nowe instytucje kultury powstały także poza Trójmiastem, m.in.: Żuławski Park Historyczny, Spichlerze Sztuki w Słupsku popularyzujące twórczość m.in. Witkacego, tzw. Kraina w Kratę w Swołowie – gdzie zobaczyć można liczne, dobrze zachowane zagrody chłopskie i rzemieślnicze z XIX-wieczne z charakterystycznym budownictwem szkieletowym.

 

Słupskie Spichlerze Sztuki. Fot. archiwum MPŚ w Słupsku

Dzięki środkom unijnym wyremontowano budynek Teatru muzycznego w Gdyni, zakupiono nowoczesny sprzęt nagłośnieniowy. Budynek został również znacząco rozbudowany, m.in. o nowe sale.

 

Nowoczesna edukacja 

16 lat w Unii Europejskiej to rozwój nowoczesnej edukacji w województwie pomorskim.

Dzięki funduszom europejskim utworzonych zostało ponad 1,5 tys. miejsc opieki nad dziećmi do lat 3 i blisko 7 tys. miejsc wychowania przedszkolnego, tworząc nowoczesną i bezpieczną przestrzeń dla najmłodszych. Z projektów skorzystali także nauczyciele, podnosząc swoje kwalifikacje na szkoleniach finansowanych przez Unię Europejską.

 

Przedszkole „Skrzacik” w Kębłowie. Fot. Przedszkole niepubliczne „Skrzacik”

 

Szkoły podstawowe, gimnazjalne i ponadgimnazjalne korzystają ze wsparcia, które pozwala im unowocześnić zaplecze dydaktyczne oraz zapewnia uczniom udział w zajęciach dodatkowych i pozalekcyjnych. Od 2007 roku wsparcie trafiło do 190 tys. uczniów oraz 21 tys. nauczycieli.

 

Przedszkole w Chmielnie. Fot. Gmina Chmielno

 

Rozwój edukacji zawodowej w regionie to jeden z kluczowych obszarów wspieranych ze środków europejskich. Rozbudowa infrastruktury szkolnej idzie w parze z projektami wspierającymi rozwój uczniów i nauczycieli. To również współpraca szkół i placówek kształcenia zawodowego z pracodawcami poprzez organizację staży i praktyk. Od 2014 roku wzięło w nich udział ponad 11 tys. nastolatków z pomorskich szkół.

 

Zajęcia dodatkowe z elektroniki dla uczniów. Fot. Gmina Miasta Gdynia

 

 „Zdolni z Pomorza” to nowatorski i unikalny w skali kraju projekt dofinansowany ze środków Unii Europejskiej. Projekt o wartości ponad 27 mln zł prowadzony jest przez samorząd województwa pomorskiego. Wybitni uczniowie z województwa pomorskiego otrzymują wsparcie tak, aby mogli rozwijać swoje zdolności i skutecznie wykorzystywać je w przyszłości.

Zajęcia podnoszące kompetencje zawodowe. Fot. Archiwum projektu „Zdolni z Pomorza”

 

Rozwój gospodarki i przedsiębiorczości

Pomorze to region, który wyróżnia się wysokim poziomem przedsiębiorczości. Ponad 20 tys. osób otrzymało bezzwrotne dotacje na założenie własnej firmy. Na wsparcie mogły liczyć nie tylko firmy typu start-up, ale także istniejące przedsiębiorstwa. Szacuje się, że ze wsparcia Unii Europejskiej skorzystało ponad 33 tysiące pomorskich przedsiębiorców. Pomoc szkoleniowo-doradcza trafiła do prawie 22 tys. pracowników MŚP.

 

Szanse na nową pracę

Projekt „Kompetentne kadry pomorskiego sektora TSL” przeznaczony głównie był dla osób, które chciały poprawić swoją sytuację zawodową. Dzięki dofinansowaniu w wysokości prawie 1,5 mln zł ze środków Unii Europejskiej ponad 300 osób mogło skorzystać z projektu. Uczestnicy podnosili swoje kwalifikacje potrzebne do wykonywania zawodu kierowcy zawodowego,  a także zdobywali uprawnienia umożliwiające założenie własnej firmy transportowej lub spedycyjnej.

 

Szkolenie w ramach projektu „Kompetentne kadry pomorskiego sektora TSL”. Fot. Pomorskie Stowarzyszenie Przewoźników Drogowych

 

Wsparcie mieszkańców

Dzięki Unii Europejskiej pięknieją także pomorskie miasta i miasteczka. Obok poprawy infrastruktury drogowej i remontów budynków mieszkalnych, tworzone są także przestrzenie służące integracji mieszkańców oraz wspieraniu ich w rozwiązywaniu różnych problemów.

Projekt „RAZEM – rewitalizacja obszaru Stare Miasto w Kwidzynie” obejmował świadczenie specjalistycznej pomocy dla dzieci i młodzieży w formie zajęć socjoterapeutycznych, terapeutycznych, korekcyjnych, artystycznych i edukacyjnych. Fundusze Europejskie pozwoliły również utworzyć poradnię rodzinną dla rodziców i opiekunów.

 

Zajęcia terapeutyczne dla dzieci i młodzieży. Fot. Miasto Kwidzyn

Ze wsparcia korzystają także seniorzy. Dzięki nowoczesnym rozwiązaniom takim jak teleopieka udaje się na Pomorzu dosłownie ratować ludzkie życie. Projekty realizowane blisko miejsca zamieszkania seniorów, pozwalają im uczestniczyć w aktywnościach skrojonych na miarę ich potrzeb. Kluby seniora, świetlice integracyjne powstają nie tylko na terenie wielkich miast, ale także w pomorskich wsiach i miasteczkach.

Przykładem takich działań jest projekt „NESTOR – standard wsparcia osób starszych w Powiecie Kartuskim”.  Projekt zapobiega zagrożeniom utraty zdrowia i życia oraz wykluczeniu społecznemu wśród osób starszych.  Dzięki środkom z Unii Europejskiej utworzonych zostało m.in. pięć klubów aktywności dla seniorów.

 

Uczestnicy projektu Nestor. Fot. Archiwum projektu NESTOR

Opracowanie: Marcin Twardokus i Piotr Cygert